Table of Contents
ਹੁਣ ‘ਵੱਡਾ’ ਬਣ ਗਿਆ ‘ਬੱਡਾ’ – ਦੁਆਬੀ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਮਸਤੀ ਭਰੀ ਦੁਨੀਆ
Punjabi is a language full of color, flavor, and, of course, dialect-based surprises! ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ‘ਵੱਡਾ’ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੁਆਬੇ ‘ਚ ‘ਬੱਡਾ’ ਕਹਿ ਕੇ ਵੱਡੇ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਮਜ਼ਾਕੀਏ ਵੀ! 😂 ਇਹ ਉਹੀ ਦੁਆਬਾ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਪਾਣੀਆਂ – ਬਿਆਸ ਤੇ ਸਤਲੁਜ – ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੱਸਦਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ NRI ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਧਰਤਾਂ ‘ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ! (ਕੰਮਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਤੇ ਕਮਾਂ ‘ਚ ਵੀ!)
ਇਹ ਲੇਖ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾ ‘ਦੁਆਬੀ’ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ PSSSB, PCS, Punjab Police, Punjab Patwari, Excise Inspector ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰਕਾਰੀ ਭਰਤੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
ਪਰ ਦੁਆਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਕੇਵਲ NRI ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਹੀ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ‘ਚ ਇੱਕ ਖਾਸ ਤਿਖ਼ਸ਼ਣੀ ਤੇ ਅਲੱਗ ਅੰਦਰੂਨੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਰੰਗ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਝੀ ਤੇ ਮਲਵਈ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਮਿਲਣ-ਜੁਲਣ ਰਖਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਅਪਣੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਦੁਆਬੀ ਦੀਆਂ ਖ਼ਾਸ ਲੱਛਣ – ‘ਵ’ ਬਣਿਆ ‘ਬ’, ‘ਹੈ’ ਹੋਇਆ ‘ਆ’!
ਦੁਆਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖੂਬੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ‘ਵ’ ਨੂੰ ‘ਬ’ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ‘ਬੱਡਾ ਬਹੀੜਾ’ (ਵੱਡਾ ਵਹੀੜਾ) ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। 🤭
👉 ਉਦਾਹਰਨ:
ਵਾਜਾ → ਬਾਜਾ (ਬਾਜਾ ਵੀ ਵੱਜੇ ਤੇ ਮੌਜਾਂ ਵੀ!)
ਵੱਡਾ → ਬੱਡਾ (ਜੇ ‘ਵੱਡਾ’ ਮਿੱਤਰਾ, ‘ਬੱਡਾ’ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਫੇਰ?)
ਵਾਹਿਗੁਰੂ → ਬਾਗਰੂ (ਬੋਲੋ ਜੀ, ‘ਬਾਗਰੂ, ਬਾਗਰੂ!’)
ਵਿਚ → ਬਿਚ (‘ਬਿਚ’ ਹੀ ਲਿਖਦੇ ਆ, ‘ਵਿਚ’ ਨਹੀਂ!)
ਤੁਹਾਡਾ → ਥੁਆਡਾ (‘ਥੁਆਡਾ’ ਸੁਣ ਕੇ ਮਿੱਠੜੀ ਲੱਗੇ?)
ਕਿਵੇਂ → ਕਿੱਦਾਂ (‘ਕਿੱਦਾਂ ਆ, ਭੈਣੇ?’ ‘ਚੰਗਾ ਆ!’)
ਉਸ ਦਿਨ → ਓਦਣ (‘ਓਦਣ’ ਜਦੋਂ ‘ਸੀਗਾ’, ਭੁੱਲ ਗਏ?)
ਲੱਭਾ → ਲੱਝਾ (‘ਮੈਨੂੰ ਨੀ ਲੱਝਿਆ?’)
ਖਲੋ ਜਾ → ਖੜ੍ਹ ਜਾ (‘ਕੌਣ ਆ ਖੜ੍ਹਿਆ?’)
ਹੋਰ ਇੱਕ ਖੂਬੀ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ‘ਹੈ’ ਜਾਂ ‘ਹਨ’ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਆ’ ਜਾਂ ‘ਨੀ’ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ।
👉 ਉਦਾਹਰਨ:
- ਉਹ ਗਏ ਹੋਏ ਹਨ → ਉਹ ਗਏ ਓਏ ਆ
- ਕਿੱਦਾਂ → ਕਿਵੇਂ (ਹੁਣ ‘ਕਿੱਦਾਂ ਆ?’ ‘ਕਿਵੇਂ ਆ?’ ਦੀ ਬਜਾਏ ‘ਕਿੱਦਾਂ ਬੱਲੀਏ?!’) 😆
ਦੁਆਬੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ – ਚੰਗਾ ਲਗੇ ਤਾਂ ‘ਬੱਗਾ’ ਵਜਾਈ ਦਈਓ!
| ਦੁਆਬੀ | ਟਕਸਾਲੀ (ਮਾਝੀ) | ਦੁਆਬੀ | ਟਕਸਾਲੀ (ਮਾਝੀ) |
|---|---|---|---|
| ਬੱਡਾ | ਵੱਡਾ | ਜਿੱਦਣ | ਜਦੋਂ |
| ਬਾਜਾ | ਵਾਜਾ | ਓਦਣ | ਉਸ ਦਿਨ |
| ਬਾਗਰੂ | ਵਾਹਿਗੁਰੂ | ਚੱਕ | ਚੁੱਕ |
| ਘੇ | ਘਿਓ | ਗੱਭੇ | ਵਿਚਕਾਰ |
| ਬਿਚ | ਵਿਚ | ਲੱਝਾ | ਲੱਭਾ |
| ਪੇ | ਪਿਓ | ਖੜ੍ਹ ਜਾ | ਖਲੋ ਜਾ |
| ਜਨੇਤ | ਜੰਝ | ਕਿੱਦਾਂ | ਕਿਵੇਂ |
| ਥੁਆਡਾ | ਤੁਹਾਡਾ | ਭਾਬੀ | ਮਾਂ |
| ਜਾਦਾ | ਜ਼ਿਆਦਾ | ਕਿੱਦਣ | ਕਦੋਂ |
| ਆ | ਹੈ | ਪੱਟ | ਪੁੱਟ |
| ਸੀਰਾ | ਸੀ | ਧਮੋੜੀ | ਭੂੰਡ |
| ਹੁਦਾਰ | ਉਧਾਰ | ਆਊਗਾ | ਆਵਾਂਗਾ |
| ਅਰਗਾ | ਵਰਗਾ | ਲੱਝਾ | ਲੱਭਾ |
| ਸਿਹੁੰ | ਸਿੰਘ | ਰੀਣ ਕੁ | ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ |
ਦੁਆਬੀ ਵਾਕ – ਚਲੋ ਕੁਝ ਮਸਤੀ ਕਰੀਏ!
1. ਬਰਿਆਮੇ ਦਾ ਪੇ ਆਇਆ ਸੀਗਾ। 😆 (ਭਾਰਤ-ਕਨਾਡਾ ਦੋਹਾਂ ‘ਚ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ!)
2. ਓਏ ਥੁਆਡੇ ਅਰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਕ ਨੀਂ ਹੁੰਦਾ! (ਕਿੰਨੀਆਂ ਲਾਭਾਂ ਲੈਣੀਆਂ ਆ?)
3. ਦੇਆਤਾਂ ਉਹਦੇ ਧਮੋੜੀ ਲੜਗੀ! (ਕੋਈ ਸ਼ਰਾਰਤ ਹੋ ਗਈ!)
4. ਜਿੱਦਣ ਅਸੀਂ ਬੱਚੇ ਸੀ, ਓਦਣ ਦੂਧ ਪੀਣੇ ਸੀ! (ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ!)
5. ਓ ਬਾਗਰੂ, ਬੱਟਾ ਬੱਜ ਗਿਆ! (ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਕੰਡਾ ਲੱਗ ਗਿਆ!)
6. ਅੰਨੀਆਂ ਪੇਨੀਆਂ ਥੁਆਡੀਆਂ ਆ, ਕਿ ਕੁਝ ਨੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ! (ਘੁੰਮਸਾਨ ਚਲ ਰਿਹਾ ਆ!)
7. ਬੱਸ, ਜਿੱਦਣ ਉਹ ਆਊਗਾ, ਫਿਰ ਵੇਖਾਂਗੇ! (ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰੀਏ, ਫਿਰ ਮਸਲਾ ਸੁਲਝਾਂਗੇ!)
ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸੋ!
ਦੁਆਬੀ ਬੋਲੀ ਸੁਣਨ ‘ਚ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਬੋਲਣ ‘ਚ ਵੀ! 😍 ਤੁਸੀਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਦੁਆਬੀ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣੇ ਹਨ? ਤੁਹਾਡੇ ਇਲਾਕੇ ‘ਚ ਇਹ ਬੋਲੀ ਕਿੰਨੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਕਮੈਂਟ ‘ਚ ਆਪਣੇ ਮਨਪਸੰਦ ਦੁਆਬੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ, ਤੇ ਅਸੀ ਵੀ ਵੇਖੀਏ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ‘ਵੱਡਾ’ ਹੋ ਜਾਂ ‘ਬੱਡਾ’! 😆👇
FAQs – Doabi Dialect of Punjabi
1. ਦੋਆਬੀ ਬੋਲੀ ਕੀ ਹੈ?
ਦੋਆਬੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੋਆਬਾ ਖੇਤਰ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ) ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਵਿਲੱਖਣ ਉਚਾਰਣ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਰਹਿਤ ਹਨ।
2. ਦੋਆਬੀ ਅਤੇ ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੈ?
ਦੋਆਬੀ ਵਿੱਚ ‘ਵ’ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਬ’ ਆਉਂਦਾ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਵੱਡਾ → ਬੱਡਾ)। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵੀ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਗਏ ਹੋਏ ਹਨ → ਉਹ ਗਏ ਓਏ ਆ।
3. ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਲਈ ਦੋਆਬੀ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
PSSSB, PCS, Punjab Police, Punjab Patwari, Excise Inspector ਵਰਗੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੋਆਬੀ ਵਰਗੀਆਂ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ‘ਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
4. ਕੀ ਦੋਆਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ‘ਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਦੋਆਬੀ ਅਕਸਰ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ, ਗੀਤ ਅਤੇ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਦੋਆਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?
ਦੇਸੀ ਗਾਣੇ ਸੁਣੋ, ਜਿੱਥੇ ਦੋਆਬੀ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੋਵੇ।
ਮੁੱਛਰਾਂ (ਮਜ਼ਾਕੀਆ ਲੋਕ) ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ‘ਚ ਮਸਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਅਸਲੀ ਦੋਆਬੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ!